6 Δεκεμβρίου, 2022

Η ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΡΙΝΙΤΙΔΑ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

ΚΩΝ/ΝΑ ΧΡΥΣΟΥΛΗ: EΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Β’, ΩΡΛ ΚΛΙΝΙΚΗ Γ. Ν. ΠΑΙΔΩΝ ΠΕΝΤΕΛΗΣ

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟ 20ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΡΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟ GRAND HYATT ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΣΤΙΣ 20/11/22

Ο επιπολασμός της αλλεργικής ρινίτιδας ανέρχεται στο 10 – 30% των ενηλίκων και εώς 40% των παιδιών .

Παρατηρείται αύξηση αλλεργικής ρινοεπιπεφυκίτιδας από 13.4% σε 19.1% τα τελευταία 10 έτη.  Η αυξημένη έκθεση σε εσωτερικά αλλεργιογόνα λόγω του κακού αερισμού στα σύγχρονα κτίρια και η αυξανόμενη τάση των ανθρώπων και των κατοικίδιων τους να μένουν σε εσωτερικούς χώρους, η αυξημένη έκθεση σε περιβαλλοντικούς ρύπους (π.χ. καπνός τσιγάρου, καυσαέρια οχημάτων), διατροφικές συνήθειες και σύγχρονος τρόπος ζωής είναι μερικά από τα αίτια της αυξητικής της αλλεργικής ρινίτιδας. Επιπλέον η αύξηση των επίπεδων του διοξειδίου του άνθρακα που επέφερε η αστικοποίηση, η μεγαλύτερη έκθεση σε νέα αλλεργιογόνα λόγω ταξιδιών, η εμφάνιση περισσότερων αλλεργιογόνων (μεγαλύτερα φυτά, αύξηση επιπέδων γύρης, μεγαλύτερη αλλεργική περίοδος), οι χειρότερες καιρικές συνθήκες (μεγαλύτερες περίοδοι ανθοφορίας, περισσότεροι μύκητες) δικαιολογούν την αύξηση αυτών.

Σε μια παγκόσμια πολυκεντρική μελέτη στην οποία συμμετείχαν 1.000.000 παιδιά από 236 κέντρα και 98 χώρες, έπασχαν από αλλεργική ρινίτιδα 14.6% των παιδιών ηλικίας 13 – 14 ετών και 8.5% των παιδιών ηλικίας 6 – 7 ετών.

Αξιοσημείωτο είναι ότι σημαντικός αριθμός γονέων αγνοεί τη νόσο και δεν απευθύνεται έγκαιρα σε ειδικό. Η αλλεργική ρινίτιδα στα παιδιά είναι μια υποδιαγνωσμένη νόσος.

Υπάρχει ισχυρή συσχέτιση ψυχολογικών και προβλημάτων συμπεριφοράς με την αλλεργική ρινίτιδα, την ατοπική δερματίτιδα και ασθενέστερη συσχέτιση με το άσθμα. Οι μηχανισμοί είναι κοινοί στις αλλεργικές παθήσεις και στα ψυχολογικά προβλήματα και προβλήματα συμπεριφορά. Η αλλεργική ρινίτιδα έχει σημαντική νοσηρότητα, πρόκειται δηλαδή για μια βαριά νόσο. Επηρεάζει την ποιότητα ζωής (κακή ποιότητα ύπνου, αδυναμία απόδοσης στο μέγιστο στο σχολείο και κακή αλληλεπίδραση με τους συμμαθητές). Μειώνει την παρακολούθηση στο σχολείο, πιο συγκεκριμένα έχει βρεθεί 90% μειωμένη αποδοτικότητα, 20% απώλεια ωρών και χαμένες 2 εκατομμύρια σχολικές ημέρες ανά έτος. Η φαρμακευτική θεραπεία αυξάνει τη μέγιστη απόδοση και παραγωγικότητα τους.

Για την αξιολόγηση των διαταραχών ύπνου και συμπεριφοράς στα παιδιά με αλλεργική ρινίτιδα  4-17 ετών χρησιμοποιούνται δύο ερωτηματολόγια: το Ερωτηματολόγιο Δυνατοτήτων και Δυσκολιών- Factor Structure of the Strenghts and Difficulties (SDQ) και το Ερωτηματολόγιο Ποιότητας Ύπνου- Pittsburg Sleep Quality Index (PSQI).

Το SDQ ερωτηματολόγιο είναι σύντομο και εύχρηστο με σκοπό τον πρώιμο έλεγχο συναισθηματικών προβλημάτων και προβλημάτων συμπεριφοράς σε παιδιά και εφήβους και ως ένας δείκτης για το ποιοι ασθενείς θα χρειαστούν περαιτέρω έλεγχο.  Έχει μεταφραστεί σε 40 γλώσσες και υπάρχει επίσημη, τυποποιημένη ελληνική μετάφραση. Ανιχνεύει συναισθηματικά συμπτώματα (Emotional symp.), προβλήματα συμπεριφοράς (Conduct Problems), υπερδραστηριότητα (Hyperactivity), προβλήματα με παιδιά της ίδιας ηλικίας (Peer problems), προ-κοινωνική συμπεριφορά (Prosocial Behaviour). Υπολογίζεται το σκορ αντίκτυπου (Impact) και ο δείκτης συνολικών δυσκολιών (Total difficulties).

 Το PSQI ερωτηματολόγιο είναι ένα τυποποιημένο ερωτηματολόγιο αυτοαξιολόγησης της ποιότητας ύπνου κατά τη διάρκεια του προηγούμενου μήνα, έχει μεταφραστεί σε 52 γλώσσες  και υπάρχει επίσημη, τυποποιημένη ελληνική μετάφραση. Μελετά επτά κλινικά διακριτές υποκατηγορίες των δυσκολιών ύπνου: την υποκειμενική ποιότητα και καθυστέρηση έλευσης του ύπνου, τη διάρκεια και αποτελεσματικότητα του ύπνου, τις διαταραχές ύπνου, τη χρήση υπνωτικών και την καθημερινή δυσλειτουργία.

Όσων αφορά συχνότητα εμφάνισης αλλεργικών παθήσεων στα παιδιά, οι τροφικές αλλεργίες και η ατοπική δερματίτιδα εμφανίζονται σε μικρότερες αναλογικά  ηλικίες και ακολουθούν το άσθμα και η αλλεργική ρινίτιδα μετά τα 4-5 έτη.

Πάσχουν από αλλεργική ρινίτιδα 60% των ασθενών με χρόνια ρινοκολπίτιδα, 40% με οξεία ρινοκολπίτιδα και 50% παιδιών με μέση ωτίτιδα, ενώ 50-70% ασθενών με AΡ έχουν και Μη αλλεργική (Μικτού τύπου ρινίτιδα).

Είναι γνωστό ότι υπάρχει καθαρή σύνδεση μεταξύ ανώτερου και κατώτερου αεραγωγού (ενιαίος αεραγωγός). H ΑΡ συχνά προηγείται του άσθματος. Ωστόσο σε 25% των περιπτώσεων τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν ταυτόχρονα. 60-80% των πασχόντων από αλλεργικό άσθμα αναμένεται να έχουν ταυτόχρονα και ρινίτιδα, ενώ άσθμα παρατηρείται στο 13,4% των ασθενών με χρόνια ρινίτιδα έναντι 3,8% αυτών χωρίς ρινίτιδα. Άτομα με αλλεργική ρινίτιδα έχουν τριπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης άσθματος, ενώ η έγκαιρη θεραπεία της ΑΡ επηρεάζει την πορεία και την εμφάνιση του άσθματος. Υπάρχει επίσης συσχέτιση της ΑΡ με επιπεφυκίτιδα, ορώδη εκκριτική ωτίτιδα, ατοπικό έκζεμα, βρογχική υπεραντιδραστικότητα και αναφυλαξία.

Στην αλλεργική ρινίτιδα υπάρχει φλεγμονή του ρινικού βλεννογόνου. Τα κύρια συμπτώματα στα παιδιά είναι η πρόσθια ή/ και οπισθορρινική καταρροή, η ρινική συμφόρηση, οι πταρμοί, ο κνησμός ρινός με αντίστοιχα κλινικά σημεία τη ρινική πτυχή και τον αλλεργικό χαιρετισμό καθώς και ο κνησμός των οφθαλμών (αλλεργικοί κύκλοι και γραμμή Dennie – Morgan).

Η διάγνωση τίθεται από το ιστορικό και τις Δερματικές δοκιμασίες διά νυγμού- Skin Prick Test (SPT) με ευαισθησία και ειδικότητα 99.9%. Σε περιπτώσεις μη διαγνωστικού ή αρνητικού SPT μετρώνται η ολική ΙgE ορού, τα ηωσινόφιλα ρινικού εκκρίματος και τα ειδικά για αλλεργιογόνα IgE ορού – Radioallergosorbent test (RAST) με ευαισθησία 70-75%.

Το SPT είναι πιο ευαίσθητο, φτηνότερο και με άμεσα αποτελέσματα, ενώ τα RAST ασφαλέστερα σε παιδιά με σοβαρή αλλεργία, ιδανικό σε δερματοπάθειες και χωρίς απαιτούμενη διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής.

Στα μειονεκτήματα του SPT συγκαταλέγονται η κακή συμμόρφωση των παιδιών κατά τη διαδικασία, η απαιτούμενη διακοπή των από του στόματος αντισταμινικών τουλάχιστον μια βδομάδα πριν, ενώ στα μειονεκτήματα του RAST η χαμηλή ευαισθησία, το υψηλό κόστος και τα ψευδώς θετικά αποτελέσματα σε περιπτώσεις υψηλής ΙgE.

Η τοπική αλλεργική ρινίτιδα (Local Allergic Rhinitis) αποτελεί υποκατηγορία του συνδρόμου της μη αλλεργικής ρινίτιδος με ηωσινοφιλία – Non-allergic rhinitis with eosinophilic syndrome (NARES). Συνήθως ευθύνονται τα αεροαλλεργιογόνα (ακάρεα σκόνης, γρασίδι, γύρη ελιάς κλπ.).  Παρατηρείται απουσία συστηματικής ατοπίας χωρίς IgE στο περιφερικό αίμα και αρνητικά δερματικά τεστ. Πρόκειται για τοπική ατοπία με παρουσία ειδικών ΙgE αντισωμάτων (sIgE), φλεγμονώδεις μεταβιβαστές (τρυπτάση και ηωσινοφιλική κατιονική πρωτεϊνη) και θετικό τεστ ρινικής πρόκλησης –Nasal Allergen Provocation Test (NAPT). Η θεραπεία είναι όμοια με της αλλεργικής ρινίτιδας, καθώς υπάρχει καλή ανταπόκριση στα από του στόματος αντισταμινικά και στα τοπικά ρινικά κορτικοστεροειδή.

Υπάρχει εκτενή βιβλιογραφία σχετικά με τη θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας.

Διακρίνονται οι εξής κύριες κατηγορίες φαρμάκων: Aντισταμινικά, κορτικοστεροειδή, αποσυμφορητικά, ανταγωνιστές λευκοτριενίων, χρωμολύνη, ρινικές πλύσεις, συνδυασμοί φαρμάκων, μονοκλονικά αντισώματα και αποευαισθητοποίηση.

 Σύμφωνα με την ομοφωνία της ARIA τα per os και ρινικά αντιισταμινικά καταλαμβάνουν προεξέχουσα θέση στη θεραπεία της ΑΡ, το ίδιο ισχύει και για τα ενδορρινικά κορτικοστεροειδή όσων αφορά την ένδειξη τους σε αντίστοιχη συμπτωματολογία.

Τα συχνότερα από του στόματος αντισταμινικά Η1 σε παιδιά παρατίθενται στον παρακάτω πίνακα:

Πιο συγκεκριμένα η σετιριζίνη, η δεσλοραταδίνη, η φεξοφεναδίνη, η λεβοσετιριζίνη και η λοραταδίνη έχουν ένδειξη σε μικρά παιδιά ηλικίας 2 ετών, έχουν διάρκεια δράσης μεγαλύτερη από 24 ώρες, δεν υπάρχει αλληλεπίδραση με άλλα φάρμακα, ενώ η λεβοσετιριζίνη παρουσιάζει ταχεία έναρξη δράσης.

Τα per αντισταμινικά αποτελούν πρώτης γραμμής μονοθεραπεία για παιδιά με δύο ή περισσότερα συμπτώματα που υποδηλώνουν αλλεργική ρινίτιδα. Είναι αποτελεσματικά σε ρινικό κνησμό, πταρμό, ρινόρροια και καλύτερα από αντίστοιχα ρινικά και αντισταμινικά και τα ενδορρινικά κορτικοστεροειδή  για τα οφθαλμικά συμπτώματα ( εξάνθημα/ κνησμός οφθαλμού). Επιπλοκές  είναι η ήπια καταστολή, κόπωση, κεφαλαλγία, ναυτία και ξηροστομία. Έχουν χαμηλό κόστος.

Ο ρόλος του Η2 υποδοχέα στην ισταμινική-ρινική αντίδραση είναι υπό διερεύνηση, καθώς υπάρχει σαφές όφελος και πιθανοί κίνδυνοι. Η προσθήκη per os Η2 αντισταμινικών σε Η1 πιθανώς υποβοηθά, αλλά τα δεδομένα είναι ανεπαρκή.

Τα ενδορρινικά αντισταμινικά αποτελούν σύσταση για πρώτης γραμμής θεραπεία. Οι διαθέσιμες ουσίες είναι η αζελαστίνη και η ολοπαταδίνη. Στα πλεονεκτήματα τους συγκαταλέγονται η ταχεία έναρξη δράση , η ανώτερη δράση από per os αντισταμινικά στη ρινική συμφόρηση και το χαμηλό/ μέτριο κόστος.

Τα ενδορρινικά κορτικοστεροειδή (ΙΝCS) στην παιδική αλλεργική ρινίτιδα είναι πιο αποτελεσματικά σε ρινική συμφόρηση, σε Difficult –to- treat AR και σε αποτυχία προηγούμενης θεραπείας με αντισταμινικά. Σε μικρά παιδιά έχουν ένδειξη τα νεότερα ΙΝCS, όπως η φουροϊκή μομεταζόνη, η διπροπιονική μπεκλομεθαζόνη, η βουδεσονίδη και η φλουτικαζόνη.

Στα παλαιότερα εμφανίζονται παρενέργειες όπως η ρινορραγία επί παρατεταμένης χορήγησης και πιθανή επίδραση βραχυπρόθεσμα επί της ανάπτυξης των παίδων , όχι όμως επί του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης ή επί του οφθαλμού. Έχουν αξιόλογη δράση και χαμηλό κόστος. Συνίσταται μακροχρόνια χρήση, αλλά και κατ΄ επίκληση .

Στα παιδιά πρέπει να αποφεύγονται τα per os & ενέσιμα κορτικοστεροειδή καθώς έχουν τις γνωστές παρενέργειες, πιθανώς και με μεγαλύτερη συχνότητα. Μόνο ως SOS αγωγή άμεσης αποσυμφόρησης για να δράσουν τα INCS.

Τα από του στόματος αποσυμφορητικά (ψευδοεφεδρίνη)είναι αποτελεσματικά κατά της ρινικής συμφόρησης. Οι κίνδυνοι υπερισχύουν του όφελους και λόγω κινδύνου τοξικότητας σε μικρά παιδιά συνήθως δε χρησιμοποιούνται.

Τα ρινικά αποσυμφορητικά είναι αποτελεσματικά κατά της ρινικής απόφραξης. Έχουν χαμηλό κόστος και μέγιστη διάρκεια χορήγησης 5-7 ημέρες, λόγω κινδύνου φαρμακευτικής ρινίτιδας.

Οι ανταγωνιστές λευκοτριενίων(Singulair) υπάγονται στο θεραπευτικό αλγόριθμο της παιδικής αλλεργικής ρινίτιδας στην κατηγορία Αdd-on therapies και έχουν ένδειξη σε περιπτώσεις ρινόρροιας με συνοδό άσθμα. Έχουν κλινικό όφελος στα παιδιά ηλικίας πάνω από 5 ετών, σε όλα τα στάδια σοβαρότητας του άσθματος, αλλά μικρότερο όφελος απ’ ότι τα εισπνεόμενα κορτικοειδή σε χαμηλή δόση. Παρέχουν μερική προφύλαξη από το βρογχόσπασμο που προκαλείται από την άσκηση. Χρησιμοποιούνται ως επιπρόσθετη θεραπεία μαζί με εισπνεόμενα κορτικοειδή όταν υπάρχουν υπολειπόμενα συμπτώματα. Επίσης, σε παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών φαίνεται ότι μειώνουν τους παροξυσμούς του άσθματος μετά από ιογενείς λοιμώξεις.

Τα αντιλευκοτριένια δεν αποτελούν πρώτης γραμμής φάρμακα ή μονοθεραπεία.  Είναι ασφαλή, αλλά έχουν υψηλό κόστος.

Η ενδορρινική χρωμολύνη χρησιμοποιείται ως θεραπεία συντήρησης στην αλλεργική ρινίτιδα.

Οι ρινικές πλύσεις έχουν ισχυρή σύσταση υπέρ, σε συνδυασμό με άλλες αγωγές Οι πλύσεις είναι καλύτερες από τα spray. Σε παιδιά καλύτερα υπέρτονο διάλυμα, ενώ υπάρχει μη ικανοποιητική συμμόρφωση. Ιδιαίτερη προσοχή στην αποστείρωση.

Στους συνδυασμούς φαρμάκων συγκαταλέγονται τα από του στόματος αντισταμινικά μαζί με λευκοτριένια (μοντελουκάστη). Έχουν κλινικό όφελος για έλεγχο ρινόρροιας και συνοδού άσθματος σε παιδιά όπως προαναφέραμε. Ο συνδυασμός αυτός εφαρμόζεται σε επιλεκτικές περιπτώσεις σοβαρής αλλεργικής ρινίτιδας  ή  αποτυχία μονοθεραπείας (Νοn- responder to step 2) και για αποφυγή ΙΝCS.

Ο συνδυασμός ενδορρινικών κορτικοστεροειδών και αντισταμινικών έχει θέση σε περιπτώσεις σοβαρής αλλεργικής ρινίτιδας  ή  αποτυχία μονοθεραπείας (Νοn- responder to step 2) χωρίς σημαντικές παρενέργειες.

Στην κατηγορία Αdd -on therapies υπάγονται οι ανταγωνιστές λευκοτριενίων σε περιπτώσεις ρινόρροιας σε ασθματικά παιδιά, τα από του στόματος αντισταμινικά σε περιπτώσεις οφθαλμικού εξανθήματος / κνησμού, τα ενδοφθάλμια (intraocular) αντισταμινικά ή χρωμόνες σε οφθαλμικά συμπτώματα και τα ενδορρινικά ή από του στόματος αποσυμφορητικά σε αιφνίδια έναρξη ρινικής συμφόρησης.

Τα μονοκλωνικό αντίσωμα Οmalizumab είναι ένα ανσυνδυασμένο ΙgG1k αντίσωμα, που συνδέεται με την ελεύθερη ΙgE που χρησιμοποιείται σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις σε συνδυασμό με αποευαισθητοποίηση επί πολυευαισθησίας . Έχει υψηλότατο κόστος. Δε συστήνεται η χρήση του σε παιδιά.

Η υποδόρια αποευαισθητοποίηση (SCIT) έχει ισχυρή σύσταση επί αδυναμίας επαρκούς ελέγχου και σε μείωση χρήσης φαρμακευτικής αγωγής. Καλά αποτελέσματα σε αγωγή 3-5 έτη. Μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης άσθματος σε παιδιά και εφήβους. Το κόστος είναι ικανό και συμφέρον, ενώ υπάρχουν τοπικές και συστηματικές παρενέργειες.

Η υπογλώσσια αποευαισθητοποίηση προτιμάται σε παδιά από την υποδόρια. Στη μελέτη μας δόθηκε το σκεύασμα Sublivac σε πόσιμες υπογλώσσιες σταγόνες.

Ισχυρή σύσταση σε μη-ελεγχόμενη αποτελεσματικά νόσο ή μείωση φαρμακευτικής αγωγής. Πιθανώς υποδεέστερο από SCIT . Έχουμε καλή και παραμένουσα αποτελεσματικότητα σε επαρκή αγωγή (3 έτη), μέτριο κόστος- συμφέρον και καλύτερη ασφάλεια χωρίς παρενέργειες.

Η αποευαισθητοποίηση αντενδείκνυται σε λήψη β-blocker και ιστορικό αυτοάνοσου νοσήματος.

THE EUROFEA MANAGEMENT ALGORITHM FOR PEDIATRIC ALLERGIC RHINITIS (2021)

Πραγματοποιούμε  μια τυχαιοποιημένη αναδρομική και προοπτική μελέτη στην ΩΡΛ κλινική του Γ.Ν Πεντέλης. Σκοπός μας είναι να αξιολογήσουμε στο σύνολο των παιδιών (𝑛 = 469) που παραπέμπονται στο ιατρείο της «Αλλεργικής Ρινίτιδας» του νοσοκομείου μας από το 2012 εώς σήμερα τον επιπολασμό, τα κοινωνικοδημογραφικά χαρακτηριστικά, τις συνυπάρχουσες παθήσεις, τις επιπλοκές και την ποιότητα ζωής.

Το ιατρείο της Αλλεργικής Ρινίτιδας πραγματοποιείται από ΩΡΛ ιατρούς μία φορά τη βδομάδα. Προσέρχονται κατά μέσο όρο οκτώ ασθενείς ανά βδομάδα, οι οποίοι παραπέμπονται από ΩΡΛ, παιδιάτρους και αλλεργιολόγους αφού έχουν αποκλειστεί άλλες παθολογίες.

Η διαγνωστική διαδικασία περιλαμβάνει ερωτηματολόγιας καταγραφής ιστορικού και συμπτωμάτων καθώς και ερωτηματολόγια αξιολόγησης ποιότητα ζωής SDQ και PSQI. Ακολουθεί πλήρης ΩΡΛ εξέταση και διενέργεια Skin Prick Test, ενώ  μέτρηση ολικής IgE αίματος και ηωσινοφίλων ρινικού εκκρίματος όπου κρίνεται απαραίτητο. RAST διενεργούνται μόνο σε ορισμένες μη διαγνωστικές περιπτώσεις.

Από τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα προκύπτουν τα παρακάτω:

Αλλεργική ρινίτιδα διαγνώστηκε στο 72% των παιδιών (337/469). Υπάρχει σημαντική νοσηρότητα. Ο λόγος άρρενα/ θήλεα είναι 3/2. Αλλεργική ρινίτιδα διαγνώστηκε σε όλο το ηλικιακό φάσμα με pick up τις ηλικιακές ομάδες 11-14 ετών και 5-7 ετών σε ποσοστά 35% και 32% αντίστοιχα.

Θετικό οικογενειακό ιστορικό αλλεργίας αναφέρεται στο 54% των παιδιών με ΑΡ. Η κατανομή της ΑΡ είναι ολοετής σε ποσοστό 64% και εποχική στο 36% των περιπτώσεων.

Συνολικά το 68% των παιδιών με αλλεργική ρινίτιδα ζει σε αστικό περιβάλλον ενώ το 32% σε επαρχιακές περιοχές.

54% των ασθματικών παιδιών διαγνώστηκε και με ΑΡ, ενώ 16% των παιδιών με ΑΡ διαγνώστηκε και με άσθμα.

Συνοδός ατοπική δερματίτιδα διαγνώστηκε στο 8% των παιδιών με ΑΡ και αλλεργική επιπεφυκίτιδα στο 5%.

Το 59% των παιδιών με χρόνια κνίδωση εμφανίζουν θετικά δερματικά τεστ στα κοινά αεροαλλεργιογόνα.

Οι κλινικές εκδηλώσεις της αλλεργικής ρινίτιδας σε αυτή τη μελέτη είναι κυρίως 78% ρινική απόφραξη, 67% ρινική καταρροή, 15% πταρμός και 14% ρινικός κνησμός.

Η πιο συχνή επιπλοκή είναι η οξεία ή χρόνια ρινοκολπίτιδα σε ποσοστό εώς και 35%. Άλλες συχνές επιπλοκές είναι η μέση ωτίτιδα ή δυσλειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας 33%, 16% άσθμα, 10% διαταραχή ύπνου ή άπνοια και 6% προβλήματα δοντιών.

Οι κύριες συνοδές παθήσεις  μεταξύ των παιδιών με αλλεργική ρινίτιδα ήταν η υπερτροφία των αμυγδαλών ,των αδενοειδών εκβλαστήσεων και των κάτω ρινικών κογχών σε ποσοστά 58%, 49% και 52% αντίστοιχα.

Τα Skin Prick Test (SPT) είναι διαγνωστικά, χωρίς να είναι απαραίτητη η μέτρηση ολικής IgE αίματος.

Η πιο συχνή ευαισθητοποίηση SPT σε αεροαλλεργιογόνα είναι η εξής:

1) Δέντρα; Ελιά, Κυπαρίσσι, Mπανανιά 50%

2) Αγρωστώδη 36%

3) Ακάρεα; Άκαρι οικιακής σκόνης/ Άκαρι των αλεύρων/ D. Pteronyssinus 33%

4) Γύρη, Περδικάκι, Aγριόχορτο, Αγριάδα 23%; Mείγμα δημητριακών 15%; Αρτεμίσια 12%; Τσουκνίδα 9%; Goosefoot  8%; Σίκαλη 2%

5) Mύκητες (Μούχλα); Penicillium Notatum 4%; Candida Albicans 2%; Cladosporium Herbarum 1%; Alternaria Alternata 10%

6) Tρίχωμα Ζώων (γάτα 12 %; Σκύλος 8 %).

Μέτρηση της ολικής IgE αίματος και των ηωσινοφίλων ρινικού εκκρίματος πραγματοποιούνται όπου κρίνεται απαραίτητο. RAST διενεργούνται μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις μη διαγνωστικού / ή αρνητικού SPT.

Τα ηωσινόφιλα ρινικού εκκρίματος αυξήθηκαν στο 22% των παιδιών με μη διαγνωστικό / αρνητικό SPΤ με πολύ πιθανή τη διάγνωση της τοπικής αλλεργικής ρινίτιδας (LAR) σε αυτές τις περιπτώσεις.

Το RAST είναι διαγνωστικό στο 36% των παιδιών με αρνητικό ή μη διαγνωστικό SPT.

Η φαρμακευτική θεραπεία οδηγεί σε βελτίωση των κλινικών συμπτωμάτων στο 91%, ενώ η υπογλώσσια ανοσοθεραπεία  (sol Sublivac FL × 24 ML) για 3 συνεχόμενα έτη φαίνεται να είναι αποτελεσματική στο 100%

Τα μέχρι στιγμής συμπεράσματα από τη μελέτη μας είναι ότι η αλλεργική ρινίτιδα χαρακτηρίζεται σαφώς από σημαντική νοσηρότητα. Υπάρχουν σχετιζόμενα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά, κλινικές εκδηλώσεις, συνυπάρχουσες παθήσεις και επιπλοκές καθώς και επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των παιδιών με διάγνωση αλλεργικής ρινίτιδας. Η έγκαιρη παραπομπή στον ΩΡΛ συνιστάται για αποφυγή των περαιτέρω επιπλοκών, της νοσηρότητας και της βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.

Περαιτέρω μελέτες πρέπει να διεξαχθούν ώστε να κατανοήσουμε περισσότερο και ολοκληρωμένα τους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς της αλλεργικής ρινίτιδας.